คลายข้อสงสัย? ฟ้าทะลายโจรกับการป้องกันไวรัสโควิด-19
เมื่อเอ่ยชื่อ “ฟ้าทะลายโจร” เชื่อว่าคงไม่มีใครที่ไม่รู้จัก เพราะพืชสมุนไพรไทยชนิดนี้ เป็นที่พูดถึงมากที่สุดในปัจจุบัน เพราะมีการโฆษณาอ้างถึงว่าสามารถช่วยป้องกันและรักษาเชื้อโควิด-19 ที่กำลังระบาดอยู่ในขณะนี้ได้ แต่ข้อมูลที่แท้จริงคืออะไร ช่วยได้จริงหรือไม่ ในบทความนี้เราจะพามาทำความรู้จักพืชสมุนไทยที่ชื่อ “ฟ้าทะลายโจร” ว่ามีสรรพคุณอย่างไร พร้อมวิธีรับประทานที่ถูกต้องเหมาะสม รวมถึงข้อควรระวังต่างๆ ไว้เป็นข้อมูลก่อนตัดสินใจซื้อหามารับประทาน
ฟ้าทะลายโจรคืออะไร?
“ฟ้าทะลายโจร” คือพืชสมุนไพรพื้นบ้านไทย มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Andrographis paniculata เป็นพืชล้มลุกในตระกูล ACANTHACEAE รับประทานได้ทั้งต้นโดยนิยมใช้ ส่วนของใบ ทุกส่วนจะมีรสขม
ในทางการแพทย์แผนไทย ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่มีรสขม จัดอยู่ในกลุ่มยาเย็น ที่นำมาใช้การบรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอและเจ็บคอ โดยถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจากสมุนไพร) กระทรวงสาธารณสุข ในรูปแบบยาเดี่ยว
สรรพคุณฟ้าทะลายโจร
ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็น จึงถูกนำใช้ช่วยลดความร้อนในร่างกาย คนไทยในสมัยโบราณ นิยมใช้ประโยชน์ของฟ้าทะลายโจรในการรักษาอาการปวดหัวตัวร้อน ไข้หวัด หรือไข้หวัดใหญ่ แต่สรรพคุณทางยาของฟ้าทะลายโจร ยังมีประโยชน์ด้านอื่นอีกมาก ดังนี้
ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ แก้เจ็บคอ
บรรเทาอาการอักเสบ เช่น หลอดลมอักเสบ คออักเสบ และต่อมทอนซิลอักเสบ
บรรเทาอาการท้องเสียชนิดที่ไม่เกิดจากการติดเชื้อ เช่น อุจจาระไม่เป็นมูก หรือมีเลือดปน
ช่วยทำให้เจริญอาหาร
นอกจากนี้ยังได้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวสมุนไพรฟ้าทะลายโจร และได้รวบรวมข้อมูลจากจากหลายงานวิจัยพบว่าฟ้าทะลายโจร มีส่วนช่วยรักษาอาการของโรคติดเชื้อเฉียบพลันของระบบทางเดินหายใจ (ARI = Acute respiratory infection ) ช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการไอเนื่องจากไข้หวัดลงได้
ฟ้าทะลายโจรกับเชื้อไวรัสโควิด-19
สำหรับฟ้าทะลายโจรกับผู้ป่วย COVID-19 สามารถใช้ในผู้ป่วยโควิดที่ไม่มีอาการ หรือมีอาการน้อยได้ เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีสาร แอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) ที่มีคุณประโยชน์ในการช่วยยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อโควิด-19 จึงสามารถใช้ฟ้าทะลายโจรเป็นทางเลือก เพื่อช่วยบรรเทาอาการในผู้ป่วยที่ไม่มีอาการ หรือผู้ป่วยอาการไม่รุนแรง ที่ไม่มีอาการทางปอด หรือปอดอักเสบ และไม่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง หรือมีโรคประจำตัว
ส่วนข้อสงสัยที่ว่าฟ้าทะลายโจรป้องเชื้อไวรัส COVID-19 ได้หรือไม่? ตามข้อมูลการวิจัย ฟ้าทะลายโจรป้องกัน COVID-19 ไม่ได้ แต่สามารถใช้เพื่อรักษาอาการเบื้องต้นเท่านั้น
ดังนั้นฟ้าทะลายโจรจึงเหมาะกับผู้ที่มีผลการตรวจว่าได้รับเชื้อ COVID-19 แล้ว หรือผู้ที่มีอาการไข้ ไอ เจ็บคอ โดยใช้เป็นอีกทางเลือก ควบคู่กับยาแพทย์แผนปัจจุบัน
วิธีรับประทานยาฟ้าทะลายโจรสำหรับผู้ป่วยโควิด-19
ปัจจุบันฟ้าทะลายโจรในรูปแบบสารสกัด ถูกผลิตขึ้นมาทั้งในแบบแคปซูลและแบบเม็ด เพื่อช่วยให้สะดวกต่อการรับประทาน โดยวิธีการรับประทานให้คำนวนจากปริมาณ Andrographolide ให้ได้ 180 มิลลิกรัมต่อวัน สำหรับผู้ใหญ่ หรือในผู้ที่มีน้ำหนัก 50 กิโลกรัมขึ้นไป โดยแบ่งรับประทาน วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร นาน 5 วัน (ไม่ควรรับประทานนานติดต่อกันนานเกิน 5 วัน) สำหรับผู้ป่วยที่ใช้ยาฟ้าทะลายโจรควรปฏิบัติามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
ข้อควรระวังในการรับประทานยาฟ้าทะลายโจร
ควรรับประทานฟ้าทะลายโจรตามคำแนะนำ ไม่ควรรับประทานฟ้าทะลายโจรมากเกินความจำเป็น เพราะอาจส่งผลทำให้ร่างกายธาตุไฟลดลง มีปริมาณความเย็นเกินไป เกิดผลข้างเคียงอื่นๆ ตามมาเช่น อาการชาตามร่างกาย แขน-ขาอ่อนแรง มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ท้องเสีย บางรายมีผื่นแพ้ตามร่างกาย เป็นต้น
นอกจากนี้ยังห้ามรับประทานฟ้าทะลายโจรในกลุ่มคนเหล่านี้
ผู้ที่มีอาการแพ้ฟ้าทะลายโจร เช่น เกิดผื่น ลมพิษ หน้า-ริมฝีปากบวม
ห้ามใช้ในหญิงต้ังครรภ์และให้นมบุตร เนื่องจากอาจทำให้เกิดทารกวิรูป หรือมีความพิการได้
ข้อควรระวัง
หากใช้ขนาดสูง หรือใช้ติดต่อกันนานกว่าที่แนะนำ อาจทำให้แขนขามีอาการชาหรืออ่อนแรง
หากใช้ติดต่อกัน 3 วัน อาการยังไม่ดีขึ้น หรือมีอาการรุนแรงมากขึ้น ควรหยุดยาและรีบไปพบแพทย์
ควรระวังการใช้ร่วมกับสารกันเลือดเป็นลิ่ม และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด เช่น วาฟาร์ริน แอสไพริน โคลพิโดเกรล
ควรระวังการใช้ร่วมกับยาลดความดันเลือด เพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้
ควรระวังการใช้ยาฟ้าทะลายโจรร่วมกับยาที่กระบวนการเมแทบอลซึม ผ่านเอนไซม์ Cytochrome P450 (CYP) เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ CYP1A2, CYP2C9 และ CYP3A4